เมืองเชียงใหม่ 2018-06-18T18:02:54+00:00

Project Description

โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ความเป็นมา

Muaeng

                            ในปี พ.ศ. 2537 มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ได้ดำเนินกิจกรรมอนุรักษ์และใช้ประโยชน์พืชพื้นเมืองต่างๆ เช่น สกุลขมิ้น กล้วยไม้ ไม้ดอกหอม ไม้ดอกสีม่วง และพืชพื้นบ้านต่างๆ ในช่วงปี พ.ศ. 2549-2554 ได้มีการจัดทำแผนแม่บทในการดำเนินงาน ให้สอดรับกับแผนงานของโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารีระยะ5 ปีที่ 4 (ตุลาคม 2549 – กันยายน 2554) และได้มีการกำหนดพื้นที่ศึกษาเพื่อใช้ในการศึกษาการเรียนรู้ทรัพยากร ณ ศูนย์การศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่หริภุญไชย จังหวัดลำพูน เพื่อเป็นการปกปักพันธุกรรมพืชที่มีอยู่ สำรวจเก็บรวบรวมพันธุกรรมพืช และปลูกรักษาพันธุกรรมพืช สามารถนำมาขยายผล โดยนำไปสู่การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์พันธุกรรมพืช การจัดตั้งศูนย์ข้อมูลพันธุกรรมพืช และการพัฒนาพันธุ์พืชเพื่อใช้ประโยชน์ต่อไปในอนาคต นอกจากนั้นแล้ว ยังมีภารกิจในการส่งเสริมและสร้างจิตสำนึกให้นักศึกษาและบุคคลทั่วไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งชุมชนที่อยู่โดยรอบพื้นที่อนุรักษ์ให้ตระหนักถึงความสำคัญของการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช และการนำพันธุกรรมพืชไปใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ

วัตถุประสงค์ของโครงการ

          1) ให้ความเข้าใจและเห็นความสำคัญของพันธุกรรมพืช 
          2) ให้ร่วมคิดร่วมปฏิบัติจนเกิดประโยชน์ถึงมหาชนชาวไทย 
          3) ให้มีระบบข้อมูลพันธุกรรมพืช สื่อกันถึงทั่วประเทศ

 

ที่ตั้งโครงการและข้อมูลพื้นฐาน       

 
        สำนักงานมหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 239 ถนนห้วยแก้ว อำเภอเมืองเชียงใหม่จังหวัดเชียงใหม่

 

พื้นที่ดำเนินงาน

 

ผลการดำเนินงาน

หลักการและแนวคิด                           

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่มีการเรียนการสอนและการวิจัยในสาขาหลักครบทุกสาขา (วิทยาศาสตร์และเทคโนลี วิทยาศาสตร์สุขภาพ มนุษยศาสตร์ และสังคมศาสตร์) รวมไปถึงการบริการวิชาการ และการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม รวมทั้งมีศูนย์การศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่ “หริภุญไชย” จังหวัดลำพูน ตั้งอยู่ที่อำเภอเมืองลำพูน โดยพื้นที่ส่วนใหญ่โดยรอบศูนย์ฯ มีลักษณะเป็นป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณเสื่อมโทรมที่อยู่ในระหว่างการฟื้นตัว และมีชุมชนอาศัยอยู่โดยรอบซึ่งยังคงมีการใช้ประโยชน์จากพื้นที่ป่าภายในศูนย์การศึกษาฯ และพื้นที่โดยรอบ โดยอาศัยภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อการยังชีพและการค้าขายผลผลิตจากป่าในบทบาทของการเป็นสถานที่ดำเนินการวิจัยและให้การศึกษา

กระบวนการผลิตงานหรือขั้นตอนการดำเนินงาน

         ๑) การรวบรวมความรู้พื้นที่ฐานที่เกิดจากโจทย์วิจัย

         ๒) การนำความรู้พื้นฐานไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนาท้องถิ่นและประเทศ

         ๓) การขยายการให้ความรู้ให้ชุมชน และการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกับชุมชน โดยมหาวิทยาลัยประสบความสำเร็จในระดับที่ ๑ และ ๒ เป็นอย่างมาก และมีความพยายามที่จะเพิ่มความสำเร็จในระดับที่ ๒ รวมไปถึงการสร้างกิจกรรมและเพิ่มความสำเร็จในระดับที่ ๓ ต่อไป

ผลการดำเนินงาน ผลสัมฤทธิ์และประโยชน์ที่ได้รับ

         ๑) มีงานวิจัยที่เป็นรูปธรรม อย่างน้อย 2  โครงการ 
          ๒) มีการนำเสนอผลงานของโครงการ อพ.สธ.-มช 5 ครั้ง 
          ๓) มีผลงานตีพิมพ์ที่เกี่ยวข้อง เช่น เรื่อง การศึกษาพฤกษศาสตร์พื้นบ้านของชาวลัวะและชาวถิ่นบนดอยภูคา จังหวัดน่าน เป็นต้น

ปัจจัยความสำเร็จ

         คณะกรรมการโครงการ อพ.สธ. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้มีการทบทวนแผนแม่บทเพื่อปรับปรุงกรอบแนวทางการดำเนินงานดังนี้

         1) กรอบการเรียนรู้ทรัพยากร 

          มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้กำหนดพื้นที่เพื่อใช้ในการศึกษาการเรียนรู้ทรัพยากร ณ ศูนย์การศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่หริภุญไชย จังหวัดลำพูน เพื่อเป็นการปกปักพันธุกรรมพืชที่มีอยู่ สำรวจเก็บรวบรวมพันธุกรรมพืชและปลูกรักษาพันธุกรรมพืช

         2) กรอบการใช้ประโยชน์ 

          ผลที่ได้จากการสำรวจเก็บรวบรวมพันธุกรรมพืช สามารถนำมาขยายผล โดยนำไปสู่การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์พันธุกรรมพืช การจัดตั้งศูนย์ข้อมูลพันธุกรรมพืชและการพัฒนาพันธุ์พืชเพื่อใช้ประโยชน์ต่อไปในอนาคต 

         3) กรอบการสร้างจิตสำนึก 

          มหาวิทยาลัยเชียงใหม่เป็นสถาบันการศึกษา มีภารกิจในการส่งเสริมและสร้างจิตสำนึกให้นักศึกษาและบุคคลทั่วไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งชุมชนที่อยู่โดยรอบพื้นที่อนุรักษ์ให้ตระหนักถึงความสำคัญของการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช และการนำพันธุกรรมพืชไปใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ

บทเรียนที่ได้รับ

         ๑) เป็นศูนย์รวบรวมพันธุ์พืชพื้นบ้านภาคเหนือและแปลงวนเกษตรตามแนวทางโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมากจากพระราชดำริฯ ซึ่งจะรวบรวมพันธุ์พืชทั้งในท้องถิ่นและทั่วไป

         ๒) เป็นศูนย์การเรียนรู้ในเรื่องพันธุ์พืชพื้นบ้านภาคเหนือและแปลงวนเกษตรให้แก่นักเรียน นักศึกษา เยาวชน และบุคคลทั่วไปให้ทราบและสร้างจิตสำนึกในการอนุรักษ์พันธุ์ไม้พื้นถิ่น ไม่ให้สูญหายไปจากแผ่นดิน

         ๓) สร้างเครือข่ายของแหล่งการเรียนรู้ภายในประเทศในเรื่องของการอนุรักษ์พันธุ์พืช

         ๔) เป็นการนำความรู้จากการศึกษาวิจัยพืชพรรณและความหลากหลายทางชีวภาพ รวมไปถึงวัฒนธรรมและภูมิปัญญาเพื่อสร้างฐานองค์ความรู้ทางวิทยาการ เพื่อจะได้นำไปใช้ประโยชน์ต่อไป

 

 

หน่วยงานหลัก/ผู้ประสานโครงการ

          มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดย ศูนย์บริหารงานวิจัย สำนักงานมหาวิทยาลัย 
          ผู้ประสานงาน: นายธรรมนูญ น่วมอนงค์  โทร 05394 2677 โทรสาร 05394 3600