Project Description
โครงการสถานีพัฒนาการเกษตรที่สูงตามพระราชดำริ ห้วยเมืองงาม
ความเป็นมา
1.ความสำคัญและความเป็นมา
เมื่อวันที่ 12 มกราคม 2560 สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จฯ ทอดพระเนตรพื้นที่บริเวณต้นน้ำ ซึ่งเป็นที่ตั้งของหมู่บ้านลีซอหัวน้ำ ณ จุดความสูง 980 เมตร อยู่ระหว่างหมู่บ้านหัวเมืองงาม หมู่ที่ 11 และหมู่บ้านห้วยส้าน หมู่ที่ 10 ตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ จากได้รับการถวายรายงานข้อมูลจากฝ่ายโครงการพิเศษ สำนักพื้นที่อนุรักษ์ที่ 16 กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพืชพันธุ์ว่า พื้นที่ป่าดังกล่าวมีการบุกรุกและแผ้วถาง เพื่อทำไร่เลื่อนลอยและปลูกผลไม้บนพื้นที่สูง ถ้าไม่มีการบริหารจัดการดิน น้ำ ป่าไม้ ที่ถูกต้องและเหมาะสม พื้นที่ป่าบริเวณนี้ซึ่งเป็นแหล่งต้นน้ำ ห้วยเมืองงามอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติลุ่มน้ำฝาง ก็จะถูกบุกรุกและโดนทำลายจนนำไปสู่ความแห้งแล้งในฤดูแล้ง และเกิดการพังทลายของหน้าดินในฤดูฝนอย่างรุนแรงซึ่งจะส่งผลกระทบต่อผู้ที่อยู่ในลุ่มน้ำห้วยเมืองงามในอนาคต
2. วัตถุประสงค์
1. จัดตั้งสถานที่พัฒนาการเกษตรที่สูง เพื่อให้ความรู้แก่ราษฎรในการทำการเกษตรอย่างถูกหลักวิชาการโดยใช้พื้นที่อย่างจำกัด แต่ละให้ได้ผลผลิตเพิ่มขึ้นพอเลี้ยงตนเองได้
2. ยับยั้งการบุกรุกทำลายป่า ทำการอนุรักษ์และฟื้นฟูสภาพป่าสงวนแห่งชาติลุ่มน้ำฝางซึ่งมีห้วยเมืองงามเป็นลำห้วยหลักที่ไหลหล่อเลี้ยงชุมชนบริเวณนี้มาช้านาน ไหลลงสู่น้ำกก ให้พื้นที่ต้นน้ำที่โดนบุกรุกบริเวณนี้กลับคืนสู่สภาพป่าที่สมบูรณ์ดังเดิม
3. สร้างงานให้ราษฎรในพื้นที่มีอาชีพ มีรายได้ และช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตของราษฎรให้มีสภาพความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
3. หลักการและแนวคิด
“ คนอยู่กับป่าได้อย่างยั้งยืน ”
ที่ตั้งโครงการและข้อมูลพื้นฐาน
ชื่อโครงการ โครงการสถานีพัฒนาการเกษตรที่สูงตามพระราชดำริ ห้วยเมืองงาม
ที่ตั้ง หมู่ที่ 10 ตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่
การดำเนินงาน
กระบวนการการผลิตงานหรือขั้นตอนการดำเนินงาน (วิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศ)
– จัดตั้งโครงการสถานีพัฒนาการเกษตรที่สูงเพื่อสืบสานแนวพระราชดำริ ให้ความรู้ด้านการพัฒนาในเรื่องต่างๆ ที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม ที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมและการประกอบอาชีพของราษฎรที่อาศัยอยู่ในพื้นที่แห่งนี้ เพื่อให้ราษฎรสามารถนำไปปฏิบัติได้อย่างถูกต้อง
– ยับยั้งการบุกรุกทำลายป่าและปลูกป่าเพิ่มขึ้น อีกทั้งปลูกจิตสำนึกให้ราษฎรเกิดความรักและความห่วงแหนทรัพยากรธรรมชาติ และเข้ามามีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่ให้กลับมาสมบูรณ์ดังเดิม
– มุ่งเน้นการสร้างงานสร้างอาชีพ เพื่อให้มีรายได้ที่มั่นคงและพอเพียงต่อการดำรงชีพ ช่วยให้ราษฎรรู้จักหา รู้จักใช้ และพัฒนาคุณภาพชีวิต
– มุ่งเสริมสร้างชุมชนให้เกิดความเข้มแข็งและยั่งยืน
– พัฒนาโครงการฯ ให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมและการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์
ผลการดำเนินงาน ผลสัมฤทธิ์และประโยชน์ที่ได้รับ
สามารถยับยั้งการบุกรุกทำลายป่า และอนุรักษ์ฟื้นฟูสภาพป่าให้สมบูรณ์ สร้างงานให้ราษฎรในพื้นที่มีอาชีพ มีรายได้ และช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตของราษฎรให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
พระราชดำริของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
จากพระราชดำริของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ที่ทรงให้ฟื้นฟูสภาพป่าที่ถูกทำลายโครงการสถานีพัฒนาการเกษตรที่สูงตามพระราชดำริ ห้วยเมืองงาม ได้สนองพระราชดำริ ในการฟื้นฟูสภาพป่ามาเป็นเวลากว่า 10 ปี นับถึงปัจจุบัน ซึ่งปรากฏผลที่เป็นรูปธรรมจากการที่ระบบนิเวศมีความอุดมสมบูรณ์ เกิดความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ดังกล่าว โดยจะเห็นได้จากพันธุ์พืชหลายชนิดที่เกิดขึ้นในพื้นที่ที่มีความชุ่มชื้นตลอดปี เช่น มอส และเฟิร์นต่างๆ มีสัตว์หลายชนิดเพิ่มขึ้น เช่น นกนานาชนิด เก้ง หมูป่า ไก่ป่า เต่าเดือย เต่าปูลู กระท่างน้ำ โดยเฉพาะเต่าปูลู และกระท่างน้ำ ชอบอยู่ในลำห้วยที่มีน้ำไหล ใสสะอาด อากาศเย็น มีความชุ่มชื้นตลอดปี และด้วยเหตุผลนี้เองที่ทำให้ผลสัมฤทธิ์ของโครงการฯ เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรมสนองพระราชดำริของพระองค์ท่านที่พระราชทานไว้ เมื่อวันที่ 12 มกราคม 2547
ปัจจัยความสำเร็จ
ป่า : สามารถฟื้นฟูสภาพป่าที่ถูกทำลายให้กลับมาสมบูรณ์ดังเดิมและดูแลพื้นที่ป่าไม้ไม่ให้ถูกบุกรุกทำลาย โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน
น้ำ : จากความสมบูรณ์ของผืนป่า ทำให้ราษฎรที่อาศัยอยู่ในพื้นที่เป้าหมาย มีปริมาณน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคอย่างเพียงพอ
คน : ราษฎรได้รับความรู้ซึ่งโครงการฯแห่งนี้เปรียบเสมือนห้องเรียน สามารถนำความรู้ที่ได้ไปใช้ประกอบอาชีพและสร้างรายได้หลักให้แก่ตนเองและครอบครัว
บทเรียนที่ได้รับ
ประชาชนได้รับความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น มีสุขภาพที่ดี เยาวชนมีการศึกษา และร่วมอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ มีจิตสำนึกในการหวงแหนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รักษาป่าบริเวณโครงการฯ ให้คงอยู่ต่อไปอย่างยั่งยืน
ข้อมูลติดต่อโครงการ
โครงการสถานีพัฒนาการเกษตรที่สูงตามพระราชดำริ ห้วยเมืองงาม
หมู่ที่ 10 ตำบลท่าตอน อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่